Vier jaar na de tragische ramp van de MH17 bericht de Provinciale Courant op 13 augustus 2018 over de gevoeligheden rond een monument voor de slachtoffers. De ramp wordt overschaduwd door die met MH370 van slechts vier maanden eerder. Een opvallende uitspraak in dit artikel is die van Sharifa Asmaa Binti Alwee, de vrouw van MH17-copiloot Ahmad Hakini Hanapi, waarin zij zegt: ‘Rouw is een luxe die ik mezelf niet kan veroorloven.’

Als je haar uitspraak over rouw leest, dan is het zelfs voor de vluchtige lezer een uitspraak die opvalt, in het oog springt en raakt. Want hoe bedoelt ze dat? Het heeft op z’n minst iets paradoxaal. Een weelde aan verdriet, een overdaad aan het voelen van verdriet, een overvloed aan mooie of prettige herinneringen. Rouw kost tijd. Het is niet iedereen gegeven die tijd te nemen. Haar uitspraak heeft ook iets dynamisch. Het klinkt, om in de wereld van de luchtvaart te blijven, als ’the point of no return’.

Ze zit er middenin en er is geen weg terug. Over dit proces valt niet te onderhandelen. Stug doorzetten. Met een beetje geloof in je vermogen om door het duister heen te laveren. En in dat duister gebeurt het. Daar vindt de magie plaats. Het moment waarop we worstelen met onszelf. Natuurlijk is haar uitspraak een zinsnede uit haar verhaal. Een deel van het grote plaatje. Haar verhaal kent een proces. En de uitkomst van dat proces is ‘rouw is een luxe’. Want, zegt ze: ‘Ik zou mijn man geen recht doen als ik alleen maar zou huilen.’ Ze is het verplicht aan hem dat hun zoontje van 5 jaar oud een goed leven krijgt en dat kan ze hem niet geven als ze zou doen wat de omgeving van haar verwacht. Daarom opende ze na de dood van haar man een cafeetje en ging ze aan de slag als HR-adviseur bij de Verenigde Naties. Ze leeft verder met de overtuiging dat de daders van de ramp haar niet van het geluk dat zij en haar man kenden kunnen beroven.

Je zou met haar in gesprek moeten gaan om te weten of ze moedig de vervreemding aangaat of het verlies overleeft en het gemis aanvaardt. Je mag hopen dat de herinneringen het verlies en haar verdriet voorbijstreven. In dat licht is de overtuiging van Sharifa natuurlijk een monument op zich.

‘Rouw is een luxe’ is ook een kapstok waar iedere jonge weduwe zijn of haar jas wel aan kan ophangen. Je blijft ontredderd achter met een minderjarige kind (of meerdere minderjarige kinderen) en gaat door een proces van wanhoop en verdriet. Het leven gaat al snel weer door. De kinderen moeten gewoon weer naar school, naar voetbal of hockey. Ze gaan weer spelen met vriendjes of vriendinnetjes. Moeten naar zwemles of gym. Er moeten brooddoosjes gevuld worden, een gymtas mee naar school. De vuilnis moet naar buiten, het konijnenhok of de kattenbak verschoond. Ze kijken uit naar hun verjaardag, Sinterklaas en Kerst. Je kunt ze dat ook niet ontnemen; zelfs niet hun plezier. Er moeten boodschappen worden gedaan, er moet gekookt worden en de was moet gewassen. Dit alles kan een valkuil zijn; een opmaat naar uitgestelde rouw. Want er wordt veel van je gevraagd in zo’n situatie. Toch is het voor de jonge weduwe van levensbelang om voeling te houden met de eigen emoties en gedachten over het verlies. Een dagboek bijhouden kan daarbij een hulpmiddel zijn.

‘Rouw is een luxe’. Denk jij daar ook zo over? Heb je geen idee en zou je dat weleens willen onderzoeken? Mail dan je vraag of verhaal naar info@schrijfmoed.nu en je krijgt gratis en snel een antwoord!

– Alexandra Markusse

Een dagboek bijhouden kan een hulpmiddel zijn